Η επιθετικότητα είναι το μόνο αμυντικό όπλο που διαθέτει

 η μέλισσα για να προστατέψει το γλυκό προϊόν της. Ποτέ δεν

 κεντρίζει χωρίς λόγο. Έτσι και αλλιώς μετά το κέντρισμα 

πεθαίνει γιατί αφήνει πάνω στο δέρμα σαν ενθύμιο το κεντρί

 της, που μοιάζει στην άκρη με μικροσκοπικό αγκίστρι και μαζί

 με αυτό βγαίνουν και τα έντερά της που συνδέονται με αυτό.

Το δηλητήριο της μέλισσας είναι ένα πολύπλοκο μείγμα 

χημικών ουσιών, που ασκεί φαρμακευτική δράση και επηρεάζει

 τη φυσιολογία ενός οργανισμού. Περιέχει ένζυμα, πρωτεΐνες,

 πεπτίδια, μεταλλικές ουσίες, οργανικά οξέα, φορμικό οξύ,

 αντιβιοτικές ουσίες και κυστίνη. Διεγείρει τους αδένες του 

φλοιο-επινεφριδίου και την παραγωγή κορτιζόλης. Το δηλητήριο

 της μέλισσας παράγεται από ειδικούς αδένες, τους ιογόνους 

αδένες των εργατριών και συγκεντρώνεται στην ιοδόχο κύστη που

 μπορεί να περιέχει μέχρι 0,3-0,4 χιλιοστά του γραμμαρίου.

Κεντρί έχουν μόνο οι εργάτριες και η βασίλισσα, όχι οι κηφήνες

. Η βασίλισσα το χρησιμοποιεί μόνο εναντίον άλλων βασιλισσών.

 Σπάνια μπορεί να κεντρίσει άνθρωπο. Λόγω του περιορισμένου

 αριθμού των οδοντώσεων του κεντριού και του ότι αυτό σαν 

σύνολο είναι καλύτερα προσκολλημένο στο σώμα της βασίλισσας 

δεν αποκολλάται, όπως συμβαίνει με το κεντρί της εργάτριας. 

Το δηλητήριο της μέλισσας έχει θεραπευτικές ιδιότητες. 

Στο εξωτερικό χρησιμοποιείται από τη φαρμακοβιομηχανία για

 την παραγωγή σκευασμάτων για τη θεραπεία αρθρίτιδων, 

ρευματικών παθήσεων και άλλα. Στην Ελλάδα δεν έχει αρχίσει

 ακόμα η εκμετάλλευσή του. Η θεραπευτική ιδιότητα του 

δηλητηρίου της μέλισσας είναι γνωστή από πολύ παλιά. 

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι γνώριζαν από τότε αρκετά για τις 

θεραπευτικές του ιδιότητες. Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν και

γίνονται πολλές έρευνες για τη χημική σύστασή του, τη δράση 

του και τις ιδιότητές του. Όλα ξεκίνησαν από την παρατήρηση 

ότι οι μελισσοκόμοι δεν αντιμετώπιζαν επώδυνες ρευματοπάθειες

 και αρθρίτιδες. Σίγουρα το δηλητήριο στις μέλισσες θεραπεύει 

κάποιες μορφές αρθρίτιδας, όπως τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.

 Έρευνες αναφέρουν ότι μπορεί ακόμα να θεραπεύει τη σκλήρυνση

 κατά πλάκας, τις νευρομυαλγίες, το γαστρικό έλκος, την αρτηριοσκλήρωση

 κ.α.Η εφαρμογή του χρειάζεται προσοχή. Σε άτομα με καρδιοπάθειες,

 αρρώστιες του κυκλοφοριακού, των νεφρών και φυσικά αλλεργικά, ένα 

κέντρισμα μπορεί να αποβεί μοιραίο.

Το μέλι έχει την τάση να κρυσταλλώνει. Στην αρχή σχηματίζονται κρύσταλλοι στον πυθμένα και τα τοιχώματα του δοχείου. Διαρκώς προστίθενται νέοι κρύσταλλοι οι οποίοι δίνουν γενικά μια όχι ευχάριστη εικόνα στο μέλι. Η κρυστάλλωση επίσης το κάνει δύσχρηστο. Το κρυσταλλωμένο μέλι δεν χάνει τις ιδιότητές του. Με την κρυστάλλωση όμως δημιουργείται μια άνιση κατανομή της υγρασίας με αποτέλεσμα το μη κρυσταλλωμένο μέλι να έχει περισσότερη υγρασία (πάνω από 20-21%) και να οδηγεί σε έναρξη των ζυμώσεων.

Επαναφορά Σε περίπτωση που το μέλι σας κρυσταλλώσει/ζαχαρώσει, μην στεναχωριέστε! Αντιθέτως θα πρέπει να είστε χαρούμενοι που έχετε αγοράσει ένα εξαιρετικό μέλι. (Το νοθευμένο μέλι ζαχαρώνει πολύ δύσκολα.) Μπορείτε να το επαναφέρετε στην αρχική του κατάσταση βάζοντας το σε μπεν-μαρί. Τοποθετήστε το μέλι σας σε ένα κατσαρολάκι που βράζει και σε λίγα δευτερόλεπτα το μέλι σας θα είναι όπως όταν το αγοράσατε. Εναλλακτικά μπορείτε να το τοποθετήσετε πάνω σε καλοριφέρ(περισσότερος χρόνος) και θα επανέλθει στην αρχική του ρευστότητα.

Έχουν γίνει διάφορες προσπάθειες για την πρόβλεψη του χρόνου έναρξης της κρυστάλλωσης. Πιο ικανοποιητική θεωρείται ο λόγος γλυκόζης/νερού. Συνήθως τα ανθόμελα κρυσταλλώνουν σε μερικές εβδομάδες, το πευκόμελο σε μερικούς μήνες ενώ υπάρχουν και αρκετά είδη, όπως το μέλι της ακακίας, που χρειάζεται χρόνια για να κρυσταλλώσει. Στην Ελλάδα ο καταναλωτής προτιμά το ρευστό μέλι.

Για την προσωρινή αποφυγή κρυσταλλοποίησης χρησιμοποιούνται διάφοροι μέθοδοι όπως η λεπτοκρυσταλλοποίηση. Οι περισσότερες μέθοδοι ενδείκνυνται για πολύ μεγάλες ποσότητες καθώς χρειάζονται ακριβά μηχανήματα και χρησιμοποιούνται μόνο από εταιρείες. Άλλη μέθοδος είναι η ανάμιξη διαφόρων ειδών μελιού που κρυσταλλώνει γρήγορα με είδη που αργούν να κρυσταλλώσουν.

Στην κατανάλωση μελιού αποδίδεται η μακροβιότητα διάσημων μελισσοκόμων, που κυμαίνεται μεταξύ 80 και 90 ετών.Τα μέλια με σκούρο χρώμα έχουν τις περισσότερες τονωτικές ιδιότητες όπως λ.χ. το πευκόμελο, που είναι πλούσιο σε μεταλλικά ιχνοστοιχεία^[1].

Το μέλι σαν τροφή του ανθρώπου είναι ένα από τα πολυτιμότερα, θρεπτικότερα και υγιεινότερα τρόφιμα. Δίνει ενέργεια στους μυς, διαύγεια στο μυαλό, απολυμαίνει και ρυθμίζει το πεπτικό σύστημα. Η τακτική χρήση του δίνει σφρίγος στον οργανισμό και συντελεί στην παράταση της ζωής. Ο Ιπποκράτης και όλοι οι γιατροί της αρχαιότητας το συνιστούσαν σαν φάρμακο σε πολλές περιπτώσεις. Και σήμερα αναγνωρίζεται η θεραπευτική του αξία στην καθ' έξιν δυσκοιλιότητα, στις καρδιοπάθειες, αναιμία, αδενοπάθεια και στις περιπτώσεις κατάπτωσης και αδυναμίας του οργανισμού.

Η άποψη αυτή είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο τον κόσμο και το σπουδαιότερο είναι τεκμηριωμένη και από επιστήμονες. Έτσι σε μια προσπάθεια να προσδιοριστεί η δράση του μελιού ως τροφή και φάρμακο σε διάφορες κλινικές περιπτώσεις ο Duisberg (1967) διέκρινε τις παρακάτω περιπτώσεις.

• Το μέλι δρα κατά της κοπώσεως και αυτό πετυχαίνεται με αποθήκευση της φρουκτόζης που περιέχει στο συκώτι ως γλυκογόνο. Εκεί μετατρέπεται σε γλυκόζη, αυξάνοντας έτσι την περιεκτικότητα της στο αίμα. Ευκολύνει την αφομοίωση του ασβεστίου, δραστηριοποιεί την οστεοποίηση.
• Γιατρεύει ή ανακουφίζει τις εσωτερικές διαταραχές, τα έλκη του στομάχου, την αϋπνία, τους πονόλαιμους, μερικές καρδιακές παθήσεις και γενικά έχει ευεργετική επίδραση και στην καρδιά, αυξάνει τις αιμογλοβίνες του αίματος και τη μυϊκή δύναμη, κ.α
• Σε εξωτερική χρήση θεραπεύει τα εγκαύματα, τις πληγές και τις ρινοφαρυγγικές παθήσεις χάρη στην ινχιδίνη (inhidine) που του προσδίδει βακτηριοστατικές ιδιότητες. Το μέλι, λοιπόν, είναι το βασικό προϊόν στην μελισσοκομία αλλά και ένας πολύτιμος σύμμαχος του ανθρώπινου οργανισμού.

Το μέλι είναι ένα αρωματικό, ιξώδες, γλυκό υλικό που προέρχεται από το νέκταρ των φυτών, το οποίο μαζεύουν οι μέλισσες και το μεταβάλλουν για την τροφή τους σε ένα πυκνότερο υγρό και τελικά το αποθηκεύουν στις κηρήθρες τους.

Οι μέλισσες συλλέγουν νέκταρ από τα λουλούδια ή φυσικούς χυμούς και το αποθέτουν στην κυψέλη τους. Εκεί χάνει υγρασία και φτάνει στη συνηθισμένη υγρασία του μελιού, από 14-18%.

Το μέλι περιέχει κατά 77-78% σάκχαρα (κυρίως φρουκτόζη και γλυκόζη) και λόγω της σχετικά χαμηλής του υγρασίας, δεν ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών.

Είναι όξινης αντίδρασης, ρευστό στην αρχική μορφή του, αλλά μεταβάλλεται σε κρυσταλλικό όταν μείνει πολύ καιρό. Αποτελείται κυρίως από δύο απλά σάκχαρα, την δεξτρόζη και την λεβουλόζη, με παρουσία κατά περιπτώσεις πιο σύνθετων υδατανθράκων, με επικρατέστερη συνήθως την λεβουλόζη και περιέχει πάντοτε μεταλλικές ουσίες, φυτικά χρωστικά υλικά, μερικά ένζυμα και κόκκους γύρεως.

Παρότι ηχεί σαν οξύμωρο σχήμα υπάρχουν ποικιλίες μελιού που πικρίζουν. Χαρακτηριστικές τέτοιες ποικιλίες είναι το μέλι από ρείκι και το μέλι από κουμαριά.